Nieuws

Dertien jaar geleden werd de WAZ afgeschaft. De WAZ? Ja, de Wet Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen. De zelfstandigen vonden deze verzekering te duur in verhouding tot de aanspraken die er tegenover stonden. Recent wordt de roep om opnieuw een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen in te voeren echter steeds luider.

Van de partijen die onderhandelen over een coalitie wil zowel CDA als GroenLinks zelfstandigen verplichten aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering deel te nemen. D66 wil het alleen gemakkelijker maken voor zelfstandigen om zich te verzekeren, terwijl de VVD dit als een eigen keuze van de zelfstandige ziet.

Het is dus nog de vraag wat er in het regeerakkoord zal komen te staan. In de onderhandelingen hierover hoeven de partijen niet lang op zoek naar argumenten. D66 en VVD kunnen die vinden in de redenen die destijds hebben geleid tot de afschaffing van de WAZ. GroenLinks en CDA moeten wat verder terug in de tijd om de argumenten te vinden die werden aangevoerd om zelfstandigen wel tegen arbeidsongeschiktheid te verzekeren.

In eerdere discussies speelden steeds twee overwegingen een centrale rol. Ten eerste: zelfstandigen zijn heel anders dan werknemers. Ten tweede: zelfstandigen vormen geen homogene groep, maar verschillen sterk van elkaar. Een zelfstandige met een eigen bedrijf en meerdere medewerkers in dienst is niet te vergelijken met een (schijn)zelfstandige die haar of zijn arbeidskracht aan één opdrachtgever — vaak de voormalige werkgever — aanbiedt.

De eerste overweging is een belangrijk argument om zelfstandigen niet samen met werknemers in een arbeidsongeschiktheidsverzekering onder te brengen. De tweede overweging is een sterk argument tegen een aparte regeling voor zelfstandigen. Toch betekent dit niet onvermijdelijk dat een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen ongewenst is. We zouden immers ook een volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid kunnen invoeren, waar de gehele bevolking onder valt.

Sinds 1 juli 2011 moeten verzekeraars zich aan nieuwe regels houden voor het afsluiten, verlengen en opzeggen van zakelijke schade- en inkomensverzekeringen. Deze nieuwe regels zijn vastgelegd in de ‘Gedragscode geïnformeerde verlening en contractstermijnen zakelijke schade- en inkomensverzekeringen’.

De regels uit de gedragscode gelden alleen voor zakelijke schade- en inkomensverzekeringen. Dat is bijvoorbeeld je arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), de verzuimverzekering voor je personeel of de verzekering voor je bedrijfsauto. Ze gelden niet voor bijvoorbeeld zorgverzekeringen. Alle verzekeraars die lid zijn van het Verbond van Verzekeraars moeten zich aan de regels houden.

Regels voor het afsluiten
Als je een nieuwe zakelijke schade- of inkomensverzekering afsluit, dan mag de verzekeraar je een contract aanbieden van maximaal drie jaar. Als je een verzekering voor langere periode wilt afsluiten, kan dat ook. Dat moet je bespreken met je verzekeraar, zodat ook blijkt dat je dat wilt. Daarbij geef je aan dat je weet dat je de verzekering niet eerder kunt opzeggen dan de looptijd.

Regels voor het verlengen
Als je na 1 juli 2011 een zakelijke schade- of inkomensverzekering hebt afgesloten, mag je verzekeraar deze niet automatisch verlengen met de eerdere contractstermijn. Hij mag die wel met maximaal 12 maanden verlengen, ieder jaar opnieuw. Als klant heb je de mogelijkheid om – zodra de overeenkomst is verlengd – de verzekering op elk moment op te zeggen. De opzegtermijn is dan wel een maand.

Het kan gebeuren dat je helemaal geen jaarcontract wil dat op elk moment opzegbaar is. Misschien wil je liever een contract van twee of drie jaar. Dat kan ook, maar dat moet je wel met je verzekeraar afspreken.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie is een internetconsultatie gestart over een wetsvoorstel waarmee verzekerden die bij het sluiten van een verzekering niet bewust de mededelingsplicht hebben geschonden, recht krijgen op premieteruggave.

Consultatie over premierestitutie bij verzwijging
De consultatie loopt tot 10 mei. De regering beoogt met de wijziging de positie van verzekeringnemer te verbeteren die te goeder trouw de wettelijke mededelingsplicht hebben geschonden. “Het voorstel leidt ertoe dat de verzekeraar de ontvangen premies dient terug te betalen aan de verzekeringnemer, indien de verzekeraar zich op het standpunt stelt dat hij de verzekering bij kennis van de ware stand van zaken niet zou hebben gesloten.”

Voorbeeld AOV
Het ministerie noemt in de toelichting het voorbeeld van een timmerman die bij het aangaan van een AOV vergeet een bezoek aan de huisarts te melden vanwege onder meer rugklachten. Nu geldt in de wet (artikel 7: 930 BW) dat de verzekeraar moet uitkeren als de verzwegen feiten niet van belang zijn voor de beoordeling van het risico. Zijn ze wel van belang, dan moet daarmee bij het bepalen van een uitkering rekening worden gehouden óf de verzekeraar stelt dat hij de verzekering niet zou hebben gesloten als hij van de feiten op de hoogte was geweest. In dat geval mag de verzekeraar eerdere uitkeringen terugvorderen.
In de huidige wetgeving blijft de verzekerde bij het te goeder trouw schenden van de mededelingsplicht verplicht premie te betalen, al kan de verzekeraar uitkering weigeren. Daarover zijn in het verleden Kamervragen gesteld, met name in verband met AOV’s. “De premies van dergelijke verzekeringen zijn relatief hoog. Het belang van de verzekeringnemer bij restitutie is daarmee groot.”

Overleg met Verbond
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in september overlegd met de Consumentenbond, het Verbond van Verzekeraars, Kifid, FNV-ZZP en de wetenschap. “Tijdens de bijeenkomst bleek dat de wens tot het recht op premierestitutie breed werd gedragen in het geval de situatie van artikel 9: 730 lid 4 BW aan de orde is (de verzekeraar stelt dat de polis nooit zou zijn gesloten en vordert uitkeringen terug, red.).”
De regering stelt daarom voor dat het genoemde artikel wordt aangepast, zodat de verzekerde de betaalde premies terugkrijgt. Dat geldt alleen als de verzekeringnemer een consument is. “Een ZZP’er is eveneens als consument aan te merken wanneer hij handelt voor privédoeleinden, zoals bij het afsluiten van een AOV die strekt ter dekking van het wegvallen van privé-inkomen.”