Nieuws

Die keuze werd in ieder geval in 1977 gemaakt met de invoering van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW). Het argument was toen dat alle burgers verzekerd moeten zijn tegen het risico van arbeidsongeschiktheid, ongeacht of zij werknemer, zelfstandige of jonggehandicapte zijn (huisvrouwen werden daarvan overigens wel uitgesloten).

Datzelfde principe is ook toegepast bij het inkomensrisico van ouderdom (de AOW) en meer recent bij de ziektekosten (de Zorgverzekeringswet). Cruciaal is of we het risico zo bedreigend vinden dat we het onverantwoord vinden dat mensen onverzekerd rond lopen. Over de vraag of dit bij arbeidsongeschiktheid het geval is, kan men van mening verschillen. De impact van een zwaar ongeval of een ernstige ziekte kan erg groot zijn. Maar we kennen in Nederland ook nog een bijstandsuitkering, waarop mensen die geen andere inkomen hebben, een beroep kunnen doen. ‘Zelfstandigen zijn geen homogene groep, maar verschillen sterk’ 

Er is ook een andere keuze denkbaar. Gezien de grote variatie onder zelfstandigen zou men alleen zelfstandigen die veel op werknemers lijken, kunnen verplichten deel te nemen aan de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor werknemers, de WIA. Dan moet men echter een scherpe en objectief te bepalen scheidslijn trekken tussen zelfstandigen die wel en die niet verplicht verzekerd worden. Dat is een lastige opgave. Iedere scheidslijn is in hoge mate willekeurig. De kans is groot dat veel zelfstandigen vinden dat ze aan de verkeerde kant van die scheidslijn worden ingedeeld en daarom pogen aan de andere kant terecht te komen.

Een derde optie is aantrekkelijker. Maak het voor zelfstandigen gemakkelijker en aantrekkelijker om zich vrijwillig te verzekeren. Voor werknemers die zelfstandige worden, bestaat die mogelijkheid al, maar slechts een klein deel maakt er gebruik van. Slechts 1,3% van de zelfstandigen (18.000 personen) heeft zich verzekerd bij het UWV.
Beter is het daarom om de arbeidsongeschiktheidsverzekering van werknemers die als zelfstandige beginnen — veel zzp’ers zijn inderdaad eerst in loondienst geweest — automatisch te laten doorlopen tenzij zij besluiten om de verzekering te beëindigen. Desnoods kan men daar nog bepaalde voorwaarden aan verbinden. Uit onderzoek weten we dat een dergelijke opt-out mogelijkheid tot veel meer verzekerden leidt dan wanneer mensen zelf moeten besluiten om een verzekering af te sluiten. Dit lijkt me een mooi compromis om als eerste op het lijstje afspraken voor het regeerakkoord te noteren. Dan kunnen de onderhandelingspartners zich daarna over de lastiger kwesties buigen.

Paul de Beer is hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam Bron: De Volkskrant

Weergave vande feiten verder helemaal niets nieuws Paul??