Nieuws

Amweb vroeg tien sleutelfiguren uit de branche naar hun mening. Jurjen Oosterbaan, directeur van Bureau D&O bundelde de veelgelezen en rijkelijk becommentarieerde bijdragen en trok er een aantal conclusies uit:

1. Provisie is in de kern gebaseerd op een vorm van solidariteit. Directe beloning is in de kern gebaseerd op individualisme.
2. Door het provisieverbod zitten we nu met een systeem van duizenden moeilijk controleerbare contractvormen.
3. De wetgever had er ook voor kunnen kiezen de adviseur een zwaardere verantwoordelijkheid te geven om aan te tonen dat het advies daadwerkelijk passend is voor de klant.
4. De invoering van het provisieverbod heeft per saldo geleid tot minder (onafhankelijke) adviesmomenten. Consumenten stellen het vragen van advies uit of zien daar geheel van af.
5. De invoering van het provisieverbod heeft er in een aantal segmenten toe geleid, dat er minder financiële producten worden afgesloten. Dit verhoogt het risico op onderverzekering of onverzekerbaarheid.
6. Bij met name arbeidsongeschiktheidsverzekeringen leidt de verplichting tot directe betaling van advieskosten tot antiselectie. Consumenten die zich ervan bewust zijn dat zij een verhoogd risico lopen zullen immers eerder tot betaling van advieskosten bereid zijn.
7. De evaluatie moet gaan over de vraag of directe beloning leidt tot de aanschaf van financiële producten die beter passen bij de klant.
8. Het provisieverbod moest leiden tot een cultuurverandering. Een overgang van een productgedreven naar een adviesgedreven benadering was nodig. Maar het is onduidelijk of de cultuurverandering in gelijke mate bij adviseurs en aanbieders heeft plaatsgevonden.
9. Met het provisieverbod wordt de consument een beloningsmodel opgedrongen. Er is geen duidelijk argument waarom consumenten niet zouden mogen kiezen hoe zij de kosten van financieel advies financieren: direct en volledig bij het inwinnen van advies of als een transparante opslag gedurende (een deel van) de looptijd van het afgesloten product.
10. Het provisieverbod heeft geleid tot concurrentievervalsing met aanbieders. Het beoogde level playing field functioneert niet goed, omdat aanbieders delen van het advies en promotie wel degelijk scharen onder de kosten van het product.

Aandacht voor punt 6: Bij met name arbeidsongeschiktheidsverzekeringen leidt de verplichting tot directe betaling van advieskosten tot antiselectie. Consumenten die zich ervan bewust zijn dat zij een verhoogd risico lopen zullen immers eerder tot betaling van advieskosten bereid zijn...

Zij die genoeg geld verdienen verzekeren zich (wel)   Antiselectie, voor die groep? Jazeker.

Van alle manieren die een consument heeft om informatie in te winnen over woon- en hypotheekzaken, wordt de onafhankelijk adviseur als belangrijkste aangemerkt. Dat blijkt uit onderzoek van Informeert.nl, samen met onderzoeksbureau MWM2. Het onderzoek laat tevens zien dat de consument zichzelf tegenspreekt rondom de eigen kennis over persoonlijke financiën.

De onafhankelijk adviseur (34%) wordt door consumenten als belangrijkste bron van informatie gezien. Informatie van de bank of hypotheekverstrekker (28%) volgt op plek twee. Meer dan de helft van de consumenten (53%) gebruikt internet als informatiebron rondom woon- en hypotheekbeslissingen. Echter, slechts 21% van de consumenten classificeert internet als de belangrijkste informatiebron. Hiermee
staat internet dus achter de onafhankelijk adviseur en bank / hypotheekverstrekker.

Sluimerende behoefte aan meer zekerheid
Het onderzoek van Informeert is opgezet om meer inzicht te krijgen in de visie van consumenten over hun persoonlijke financiën.
Maar een zeer klein deel van de consumenten is van mening dat het slecht is gesteld met de eigen kennis over financiële woonzaken. “Het
grootste deel lijkt tevreden over de eigen kennis. Dat is op zich positief”, concludeert Saskia Los, commercieel directeur bij Informeert. “Tegelijkertijd geeft 47% van de consumenten aan dat ze ‘meer over wonen en hypotheken’ zouden moeten weten. Los: “Impliciet blijkt hieruit het belang van de financieel adviseur. Er is een sluimerende behoefte aan méér zekerheid. De adviseur kan die zekerheid bieden”.

Betrouwbaar, duidelijk en betaalbaar
De betrouwbaarheid van financieel advies is voor consumenten hét belangrijkste onderdeel als het aankomt op de beoordeling van een adviseur. Op de voet gevolgd door duidelijkheid en kosten. Laagdrempeligheid en snelheid blijken aanzienlijk minder belangrijk.

Een slachtoffer dat letsel oploopt en daardoor arbeidsongeschikt raakt kan -indien hij/zij vooraf een arbeidsongeschiktheidsverzekering had afgesloten- aanspraak maken op een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. Daarnaast kan het slachtoffer een procedure starten tegen de aansprakelijke persoon in kwestie en schadevergoeding eisen. De vraag die daarbij regelmatig opkomt in procedures is of de uitkeringen uit de arbeidsongeschiktheidsverzekering van het slachtoffer in aanmerking komen voor verrekening van genoten voordeel op voet van het bepaalde in artikel 6:100 BW.

Uit artikel 6:100 BW volgt dat wanneer eenzelfde gebeurtenis voor de benadeelde naast schade tevens voordeel heeft opgeleverd, dat voordeel, voor zover dit redelijk is, bij de begroting van de schade op de schade in mindering moet worden gebracht.
Gezichtspunten ten aanzien van verrekening
Uitgangspunt van de Hoge Raad was lange tijd dat uitkeringen uit hoofde van sommenverzekeringen niet verrekend mogen worden bij de vergoeding van letselschades (vgl. HR 28 november 1969, NJ 1970, 172).
De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 1 oktober 2010 (NJ 2013, 81 (Verhaeg/Jenniskens) voornoemd uitgangspunt genuanceerd en een aantal gezichtspunten gegeven aan de hand waarvan een rechter kan beoordelen of verrekening als bedoeld in artikel 6:100 BW redelijk is. Deze gezichtspunten luiden als volgt:
1. Uitkeringen uit een sommenverzekering komen alleen voor verrekening in aanmerking indien de periodieke uitkering strekt tot vergoeding van dezelfde (inkomens)schade die de aansprakelijke persoon dient te vergoeden;
2. Geschiedt de uitkering uit hoofde van een schadeverzekering, dan is – mits aan a voldaan is – verrekening in beginsel mogelijk, nu de verzekeraar tot het beloop van het door hem betaalde bedrag in de (regres)rechten van verzekerde subrogeert en dus de aansprakelijke voor dat bedrag kan aanspreken;
3. Uitkeringen uit een sommenverzekering komen in beginsel niet voor verrekening in aanmerking als de verzekering door de benadeelde zelf (of een ander buiten de sfeer van de aansprakelijke persoon) is gesloten en betaald;
4. Is de premie voor de sommenverzekering door de aansprakelijke betaald kan dat reden vormen om tot verrekening over te gaan;
5. Uitkeringen uit een sommenverzekering komen in het algemeen niet voor verrekening in aanmerking als de aansprakelijkheid is gedekt door een (aansprakelijkheids)verzekering;
6. Bij risicoaansprakelijkheid (en een mindere mate van verwijtbaarheid) is verrekening eerder mogelijk dan bij schuldaansprakelijkheid (of een grote(re) mate van verwijtbaarheid).
De Hoge Raad heeft bij voornoemde gezichtspunten een duidelijk onderscheid gemaakt tussen uitkeringen uit een schadeverzekering en uit een sommenverzekering (in deze zaak was een collectief afgesloten ongevallenverzekering aan de orde). Ten aanzien van particuliere verzekeringen kan niet in zijn algemeenheid worden gezegd of dit schadeverzekeringen of sommenverzekeringen zijn. Hartlief concludeert in zijn noot onder het arrest dat verrekening met een uitkering uit sommenverzekering in geval van letselschade “daadwerkelijk uitzondering” zal zijn.
Recente jurisprudentie