Nieuws

AOV en overgewicht/obesitas: hoe werkt het in de praktijk?

Korte samenvatting: Bij een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) kan overgewicht of obesitas een rol spelen bij de medische beoordeling. Verzekeraars gebruiken vooral BMI en gerelateerde gezondheidsfactoren om het risico op ziekte en arbeidsongeschiktheid in te schatten. Dat kan leiden tot een premietoeslag, voorwaarden of soms afwijzing. De Wet op de medische keuringen (Wmk) stelt daarbij duidelijke grenzen, en recente cijfers van het RIVM laten zien dat overgewicht in Nederland veel voorkomt.¹ In dit artikel lees je hoe dit proces werkt en welke factoren écht meetellen.

Waarom speelt gewicht een rol bij een AOV?

Een AOV verzekert je inkomen bij arbeidsongeschiktheid. Verzekeraars maken daarom een inschatting van je risico op ziekte of uitval. Omdat overgewicht (BMI ≥ 25) en obesitas (BMI ≥ 30) in onderzoek vaker samenhangen met aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en gewrichtsklachten, nemen verzekeraars dit mee in hun beoordeling.¹ Toch betekent dit niet dat overgewicht automatisch tot afwijzing leidt: het gaat om het totale gezondheidsprofiel.

Niet alleen BMI

BMI (Body Mass Index) is een veelgebruikte maat, maar heeft beperkingen. Het zegt niets over spiermassa of vetverdeling en is minder geschikt voor sommige groepen (bijvoorbeeld mensen met veel spiermassa). Daarom kijken verzekeraars ook naar andere factoren zoals:

• Middelomtrek en vetverdeling: buikvet geeft een hoger risico dan vet dat gelijkmatiger verdeeld is.
• Bloedwaarden: cholesterol, bloedsuiker en HbA1c geven een realistischer beeld van metabole gezondheid.
• Leefstijl: roken, alcoholgebruik en beweging spelen mee in de totale risico-inschatting.
• Familiegeschiedenis: erfelijke aanleg voor hart- en vaatziekten of diabetes kan zwaarder wegen dan gewicht alleen.

Hoe verloopt de medische beoordeling?

Iedere AOV-aanvraag begint met een gezondheidsverklaring. Hierin geef je informatie over gewicht, lengte, ziektes, medicatiegebruik en leefstijl. Bij twijfel of verhoogd risico kan een verzekeraar een aanvullend medisch onderzoek vragen, zoals bloedonderzoek of een keuring. De medisch adviseur van de verzekeraar beoordeelt deze gegevens en adviseert de maatschappij over acceptatie, eventuele uitsluitingen of een premietoeslag.

Mogelijke uitkomsten

• Acceptatie zonder voorwaarden: bij een gezonde leefstijl en geen bijkomende risicofactoren is dit vaak mogelijk, ook met een wat hoger BMI.
• Premietoeslag: een hogere premie als compensatie voor verhoogd risico. Hoe hoog die toeslag is, verschilt per verzekeraar.
• Uitsluiting: soms wordt een specifiek risico uitgesloten, bijvoorbeeld rugklachten of diabetes.
• Afwijzing: alleen bij een combinatie van ernstige risicofactoren of bestaande aandoeningen.

Wat zegt de wet?

De Wet op de medische keuringen (Wmk) bepaalt dat verzekeraars alleen gezondheidsvragen mogen stellen die relevant zijn voor het risico dat zij verzekeren. Ook gelden er grenzen aan de omvang van medische onderzoeken: deze moeten proportioneel en noodzakelijk zijn.³ Daarnaast vallen gezondheidsgegevens onder de AVG en mogen ze alleen verwerkt worden met duidelijke grondslag en zorgvuldige omgang. Je privacy is dus wettelijk beschermd, maar het blijft toegestaan dat verzekeraars medische criteria hanteren bij de acceptatie van een AOV.

Recente cijfers in Nederland

Definities (RIVM/VZinfo)

• Overgewicht: Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m².
• Ernstig overgewicht (obesitas): BMI ≥ 30 kg/m².

Prevalentie (laatste cijfers)

• Overgewicht (18+): 50,4% in verslagjaar 2024.²
• Obesitas (18+): 15,6% in 2024.¹

Uitsplitsingen (kernpunten)

• Geslacht: overgewicht komt vaker voor bij mannen; obesitas iets vaker bij vrouwen.¹
• Leeftijd: hoogste percentages bij 50–64 jaar; toename verwacht onder 18–44 jaar richting 2050.¹
• Trend: in 2023 had ~16% van de 20-plussers obesitas (drie keer zoveel als begin jaren ’80).¹

Kan je situatie veranderen?

Ja. Verbetering van je gezondheid kan soms leiden tot een betere beoordeling. Een lager gewicht, betere bloedwaarden of een bewezen gezondere leefstijl kunnen reden zijn om opnieuw een marktvergelijking aan te vragen. Hoewel een verzekeraar niet verplicht is de voorwaarden tussentijds aan te passen, kan een nieuwe aanvraag na verbetering gunstiger uitpakken.

Discussie en ethiek

Er is een maatschappelijk debat over de vraag of mensen met overgewicht niet te zwaar worden belast door verzekeringsvoorwaarden. Critici zien dit als een vorm van risicoselectie of discriminatie, terwijl verzekeraars wijzen op de noodzaak om premies betaalbaar te houden en risico’s eerlijk te verdelen. De balans tussen solidariteit en risicogebaseerde premies blijft een actueel gespreksonderwerp.

Conclusie

Overgewicht of obesitas kan invloed hebben op je AOV-aanvraag, maar het is zelden de enige factor. Verzekeraars kijken naar het hele plaatje: leefstijl, medische voorgeschiedenis en aanvullende waarden. De wet geeft duidelijke kaders voor wat verzekeraars mogen vragen en hoe met je gegevens moet worden omgegaan. Met recente cijfers in het achterhoofd is dit onderwerp maatschappelijk relevant én een belangrijk aandachtspunt bij inkomenszekerheid. Een neutrale conclusie: wees je bewust van de mogelijke gevolgen, maar weet ook dat verbetering van je gezondheid vaak ruimte biedt voor een herbeoordeling.

BRONKM

1. RIVM/VZinfo – Overgewicht volwassenen (gecontroleerd 30-09-2025, cijfers 2024)
2. Staat van Volksgezondheid en Zorg – Overgewicht volwassenen (50,4% in 2024)
3. Wetten.nl – Wet op de medische keuringen (Wmk) (gecontroleerd 30-09-2025)