Meer zelfstandige ondernemers hebben nu een arbeidsongeschiktheidsvoorziening in 2023
Het aantal zelfstandige ondernemers zonder personeel dat zich financieel indekt tegen het risico van arbeidsongeschiktheid is gestegen. Uit recente cijfers van de tweejaarlijkse Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) van TNO en het CBS blijkt dat in 2023 maar liefst 65 procent van de zelfstandig ondernemers zonder personeel een arbeidsongeschiktheidsvoorziening had. In vergelijking met 2019 (59 procent) en 2021 (63 procent) is dit een positieve ontwikkeling.
De meeste zelfstandige ondernemers zonder personeel hebben ervoor gekozen om zich in te dekken door te sparen en/of te beleggen. In 2023 gaf 37 procent van hen aan dat ze indien nodig konden terugvallen op spaargeld of beleggingen. Dit is de meest genoemde voorziening en is sinds 2019 sterk toegenomen. Ook sluiten steeds meer ondernemers zich aan bij een schenkkring, zoals een broodfonds. Het percentage dat via een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) is verzekerd, is sinds 2019 vrijwel gelijk gebleven.
De mate waarin zelfstandige ondernemers zich indekken tegen arbeidsongeschiktheid verschilt per beroepsgroep. Bij pedagogische beroepen heeft meer dan de helft van de zelfstandige ondernemers zonder personeel een voorziening getroffen. In de ICT-, agrarische, en zorg- en welzijnsberoepen heeft ongeveer driekwart van de ondernemers zich ingedekt tegen dit risico.
Opvallend is dat agrariërs het vaakst aangeven dat de waarde van hun bedrijf het risico op arbeidsongeschiktheid afdekt. In de ICT-sector geeft een aanzienlijk aantal zelfstandige ondernemers zonder personeel aan dat ze spaargeld of beleggingen hebben om dit risico op te vangen. Zelfstandige ondernemers zonder personeel in creatieve en taalkundige beroepen maken vaak deel uit van een schenkkring.
Het blijkt dat ondernemers die actief nadenken over de toekomst van hun bedrijf vaker een voorziening hebben voor arbeidsongeschiktheid. Zij sluiten vaker een arbeidsongeschiktheidsverzekering af en noemen vaker dat de waarde van hun bedrijf het financiële risico dekt.
Het hebben van een voorziening tegen het risico op arbeidsongeschiktheid hangt sterk samen met hoe zelfstandig ondernemers zonder personeel de financiële situatie van hun bedrijf beoordelen. Degenen die de financiële situatie als zeer goed beoordelen, hebben het vaakst een voorziening getroffen. Zij hebben vaak spaargeld of beleggingen gereserveerd en noemen vaker dat de waarde van hun woning het risico afdekt. Daarentegen heeft minder dan de helft van degenen die matig of slecht oordelen over hun financiële situatie, een voorziening getroffen. Deze groep geeft vaker aan dat ze via hun werk in loondienst een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben.
Financiële redenen worden vaak genoemd als reden waarom sommige zelfstandige ondernemers zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben gekozen. Uit een enquête in 2021 bleek dat 46 procent van hen aangaf dat de kosten van een verzekering niet opwogen tegen de baten, terwijl 32 procent aangaf de kosten niet te kunnen betalen. 25 procent van de onverzekerden gaf aan het financiële risico zelf te kunnen dragen. Een opvallend aantal, voornamelijk vrouwen, gaf aan in geval van arbeidsongeschiktheid terug te kunnen vallen op het inkomen van hun partner.
